Robert Plant e Alison Krauss: recensión de “Raising Sand” por Ana Vázquez Villareal e recensión de “Raise the Roof” por Pepe Chas.

Achegarse a escoitar “Raise the Roof” (2021) por primeira vez, coa idea de atopar o que había en “Raising Sand” (2007), é un gran erro. Aínda que as comparacións serán inevitabels, esta non é a maneira de escoitar música, xa que esta idea preconcibida só nos predispoñerá o desengano. “Raising Sand” é un disco maisculo: as versións son moi axeitadas, así coma a produción e tódolos arranxos e orquestración. A química entre Robert Plant e Alison Krauss é completa; case tanto coma a que tivo con Sandy Denny en The Battle of Evermore, incluído no Led Zeppelin IV. Istes e outras razóns foron os que levaron a que declararase o mellor álbum de 2007.

A ollada de paxaro “Raise the Roof” é un álbum de folk-rock/country-rock, ás veces brilante, ás veces escuro, que mistura a tradición da música americana co folk inglés dos 70. Dous cantantes cubren un amplo marxen de sensacións: dende as máis delicadas ata as máis fragosas. As colaboracións de Bill Frisell, David Hidalgo e Lucinda Williams, son xustificacións máis que sobradas pra darlle varias voltas ao disco; neste caso aos discos, xa que a edición en vinilo trae dous.

Na miña humilde opinión, a clave do traballo está na produción de T Bone Burnett, a guitarra de Marc Ribot e as percusións de Jay Bellerose. Os tres xa istaban en “Raising Sand”, e o carácter que lle imprimen é definitorio en canto a matices refirese. Só do T Bone Burnett escribirianse páxinas e páxinas. A súa discografía persoal é brilante; as súas producións, impecabels; a súa biografía moi particular (foi membro da banda Rolling Thunder Revue de Bob Dylan alá por 1975). O seu estilo é inconfundibel, pois, cunha mínima orquestración, consegue hipnotizarnos pra levarnos suavemente ao máis delirante pracer. Marc Ribot é o guitarrista de estudo por excelencia. A súa discografía persoal manexa estilos diametralmente opostos: dende a homenaxe á música haitiana de Frantz Casseus (1993), ata o son de The Prosthetic Cubans (1998), pasando polo jazz e a improvisación surrealista de Saints (2001) —moi propio dun Derek Bailey reconcentrado. A súa participación en dous discos da “triloxía dourada” (Swordfishtrobones, Rain Dogs e Franks Wild Years) de Tom Waits e as Masadas de John Zorn acreditárono coma un dos mellores guitarristas da actualidade. De Jay Bellerose, dicir que estivo en mil batallas. É outro dos músicos de estudo máis solicitados e a lista de traballos nos que participou é interminabel. En 2019 lanzou o seu único álbum, “The Invisible light: Acoustic space” xunto co mesmo T Bone Burnett e Keefus Ciancia. O ton jazzístico do seu elaborado estilo dálle a todo o conxunto o contrapeso necesario pra fechar o círculo. Un luxo.

O disco comeza coa canción “Quattro (World drifts in)” de Joey Burns e John Convertino, da superbanda Calexico, e non o fai mellor. As voces dos cantantes fúndense nunha espeluznante harmonía. A paisaxe que debuxan lévate a fragas salvaxes alumeados por espíritos caídos doutro tempo. Bill Frisell dá a profundidade que necesita iste tema escuro mais esperanzador. Séguelle “The Price of love” de Don e Phil Everly, os Everly Brothers —que non eran realmente irmáns, nen nada— xa versionados na entrega anterior. A atmosfera que se respira é a dun deserto californiano; a dun desengano amoroso; o da resaca despois de tentar afogar as penas no alcol. É o prezo do amor… simple e sinxelo. A terceira canción, “Go your way”, de Anne Briggs, pertence, abraidamente, o anaco brilante do álbum. A compositora foi unha xenial cantautora inglesa de folk alucinatorio de comezos dos 70, en comparación con Nick Drake mais coa voz de Nico. Os seus álbums son absolutamente recomendabels. A tenra voz de Robert Plant consegue abrumarte cando di que quere morrer tras un desengano amoroso. Ponme o pelo de ponta. O carto tema, “Trouble with my lover”, do xenial Allen Toussaint, dá pé ao primeiro chorro da voz de Alison Krauss. Coma era de agardar, o blues fai a súa aparición no disco.

E soa a pantano; a lameira. Os trémolos de guitarra tórnanse pastosos ao permanhecer constantemente nun só acorde. A suor fai que a túa roupa se pegue ao teu corpo. Máis desamor; máis desamparo; Máis dor. De eiquí pasamos á luminosa “Searching for my love”, de Bobby Moore, un baixista de estudo que pertenceu ao Nashville A-Team durante os anos 50 e 60. A canción é a banda sonora perfecta do amante que pide unha segunda oportunidade. Se me cantasen algo así, daríallo, sen dúbida. E unha terceira se é necesario. Despois chega “Can’t let go”, de Randy Weeks, un compositor american contemporáneo do que Lucinda Williams xa deu conta coa versión desta mesma canción. É un blues no que Bill Frisell pode liberar o seu potencial recreando algo así coma a paisaxe fronteiriza de EEUU e México. O tema fala doutro amor esgotado mais imposibel de abandoar. Outra pala máis de dor e desencontro. Agora voltamos ao folk inglés de novo cunha canción do cantante e guitarrista da banda sancta sanctorum do movemento: Bert Jansch de Pentangle. O seu título: “It don’t bother me”. O ostinato de guitarra e o baixo nun só acorde crea un efecto catártico; obsesivo, se queres. Todo é perfecto pra expresar esa desazón que deixa a incomprensión dos namorados. Alison Krauss resposta sobradamente. O álbum volve entón ás raíces da música country american coa canción “You led me to the wrong”, da lendaria Ola Belle Reed, que proven das montañas de Carolina do Norte. É unha revisión sublime. Robert Plant cántao coma unha balada escocesa. É unha historia triste; o prezo do amore… a amargura que deixa; o desmoramento da perda. O violín é o vehículo ideal pra expresar o sentimento. De eiquí pasamos a “Last Kind Words Blues” de Geeshie Wiley. Outra figura lendaria do country blues americano. Unha guitarrista do que só temos seis cancións gravadas en 1930. É un blues en acordes menores que lembra os horrores da Primeira Guerra Mundial. A seguinte é a única composición orixinal do álbum. Está asinado por Robert Plant e T Bone Burnett e titúlase “High and Lonesome”. O tema da a talla e non desentoa co conxunto. Fala da ansiedade por acadar o amore; máis do mesmo. Unha vez máis voltamos ao país american cunha versión do Manolo Escobar vaqueiro: Merle Haggard. “Going Where the Lonely Go” encaixa perfectamente coa voz de Alison Krauss. O pedal steel de Russell Pahl e a guitarra de Marc Ribot recrean o ambente adecuado para contarnos o triste que é buscar ao ser querido onde vai a xente soitaria. Gran canción. O disco remata cunha canción de Brenda Burns. Unha cantante americana ata agora descoñecida pra min. Só ten un álbum de 1996 que amáis non contén ista canción. É unha especie de variación de blues propia de calquera disco de Lucinda Williams, que nesta ocasión fai coros. En ton depresivo, o narrador cóntanos tódolos males que sufriu na súa vida; refuxio no alcol; a perda de todo o material.

O fío condutor do álbum é a universalidade do desamor. O correcto da proposta é isa combinación de folk inglés, do que Robert Plant é o perfecto abandeirado, e o country americano. O chourizo e o salchichón copulan pra enxendrar xamón de xabugo. Prodixioso.
Non sei se “Raise the Roof” será disco do ano; pra min é unha xoia de moitos quilates que só aparece en moi poucas ocasións. Será un disco eterno ao que voltaremos sempre que o precisemos… e endexamáis nos fallará.