Formulario de acceso protexido por Login Lockdown

2004_07_17

SET LIST:

Maggie’s Farm

Watching The River Flow

Seeing The Real You At Last

Just Like Tom Thumb’s Blues

Tweedle Dee & Tweedle Dum

I Don’t Believe You (She Acts Like We Never Have Met)

Highway 61 Revisited

Boots Of Spanish Leather

High Water (For Charley Patton)

Summer Days

Mr. Tambourine Man

Like A Rolling Stone

All Along The Watchtower

p2004_0717

Cartaz dos Concertos do Novo Milenio. Lou Reed acabou ocupando o lugar de David Bowie, mancado nun ollo pouco antes do festival.

Como o vivín eu:

Outra vez nun festival, de volta en Santiago, e cinco anos despois do imbatible concerto no Sar. Partindo desas premisas, había que ser pesimista? Non tanto, porque dous días antes, en León, eu xa comprobara que Bob Dylan seguía en forma. Estaba máis vello, claro, e como proba de que no plano físico asumía a súa progresiva entrada en decadencia, agora parapetábase detrás dun piano eléctrico apenas audible. Non tocou a guitarra en toda aquela xira (malia que en todo momento houbo unha acústica preparada ao seu carón, o que fixo soñar as primeiras filas). Con todo, aquel novo Dylan vello podía seguir sendo un gran Bob Dylan, e durante algún tempo o foi. No Monte do Gozo volveu brindar unha actuación maxistral que rematou cunha multitude de 25.000 persoas entregada por completo. E logrouno do xeito máis contundente que cabía imaxinar. Dando caña.

Houbo algunhas similitudes formais coa súa primeira visita á Coruña en 1993. Para empezar, o variopinto do público (cunha media de idade moi baixa: moitos mercaran a entrada para ver a The Corrs, que pechaban o cartel daquela derradeira xornada dos chamados Concertos do Novo Milenio). En segundo lugar, o repertorio: como en calquera outro festival, Dylan volveu recurtar catro temas do set tipo, para deixar a duración nuns noventa minutos. E por último, o horario: Dylan volveu saír antes do solpor. Iso lle serviu de excusa para locir lentes de sol en todo momento (non así os seus músicos). A esa hora a xente estaba aínda bastante fría. Pero ata aí calquera semellanza co Concerto dos Mil Anos. O concerto en si non tivo nada que ver co de Riazor. Foi mellor, moitísimo mellor. Porque Bob Dylan así o decidiu, nin máis nin menos.

Antes da súa, asistiramos á accidentada actuación do descoñecidísimo-por-todos Gary Jules (que chegou tarde por culpa do tráfico e rematou apenas vinte minutos despois de comezar porque non era cuestión de retrasar a dun tal Bob Dylan) e a un improvisado mini set acústico de Eva Amaral, que subiu ao escenario precisamente para amenizar a espera por Jules, xa que abrira para Dylan ao longo da súa xira por España e estaba tamén en Santiago (ata ese momento entre o público) para velo por última vez.

dylan5

dylan6

Fotos: festivalesderock.com

Naqueles anos, calquera concerto de Bob Dylan viña precedido dunha liturxia infalible: olor a incienso, a deliciosa peza orquestal Hoedown do ballet Rodeo de Aaron Copland (1942) e unha voz en off (a de Al Santos, o road manager) cuxa introdución variaba entre unha versión curta que apenas dicía “Donas e cabaleiros, por favor, déanlle a benvida ao artista do selo Columbia, Bob Dylan!” e outra máis extensa (ao parecer copiada literalmente dunha crónica dun xornalista do xornal The Buffalo News) que engadía “… o recoñecido poeta do rock and roll, a voz da promesa da contracultura dos anos sesenta, o tipo que meteu o folk e o rock na mesma cama, que se cubriu de maquillaxe nos setenta e desapareceu na néboa do abuso de certas substancias, que volveu emerxer para descubrir a Xesús e que de súpeto cambiou de ritmo para asinar algunhas das obras máis poderosas da súa carreira a finais dos anos noventa…Donas e cabaleiros, Bob Dylan!” Aquel soleado sábado de xullo no Monte Gozo primeiro foi o cheiro, despois os primeiros compases da peza de Copland que nos transportaban á Conquista do Salvaxe Oeste e, por fin, a voz grave de Santos acompañando a aparición sobre o escenario duns tipos moi serios vestidos con levitas e traxes escuros. Parecían cinco foraxidos saídos dun western. O que pechaba o grupo, tocado cun sombreiro de ala ancha de cor beige, era Bob Dylan.

É moi pouco probable que un tipo que tocaba cada día nun sitio e cada semana en varios países lembrase o ben que o pasara na súa visita anterior a aquela cidade. Aquel día Dylan fixo un pouco máis grande a súa lenda porque lle apeteceu, nin máis nin menos. Vimos a súa mellor versión posible, que xa non era tan boa como a do 99, claro, pero seguía sendo marabillosa. Puido limitarse a cubrir o expediente e tocar de portas para dentro, deixarse levar como fixera once anos antes na Coruña. Ou puido ser condescendente e artellar un repertorio conformista, malia que moi poucas veces tirara desa estratexia ao longo da súa carreira. Pero Dylan decidiu rockear. Apretar os dentes e volvear patear cús. Fresco despois dun día de asueto tras o concerto en León (quen sabe onde se meteu), encantado de tocar a unha hora tan americana (ao día seguinte en Vilar de Mouros, Portugal, non pisaría o escenario ata case a medianoite) e animado por aquela multitude de post adolescentes que o recibiron con vítores e dispostos a se deixar convencer, Dylan lanzou poucos pero moi precisos golpes. Igual que un vello campión dos pesos pesados: se cadra algo lento no xogo de pés, pero cunha pegada tremenda. Como todo saúdo escupiu os primeiros versos de Maggie’s Farm nun arranxo áspero e sen domesticar. Os músicos subíronse ao tren en marcha, probablemente nin o seu fiel Tony Garnier soubese ata poucos minutos antes con que ían abrir fogo. Tamén seguía ao seu carón Larry Campbell, que intensificou o seu labor exquisito como multiinstrumentista en ausencia xa de Bucky Baxter, fóra da banda desde o verán do 99. Tras varios cambios na formación, desde había un mes o segundo guitarrista era Stu Kimball, un vello colaborador dos tempos de Empire Burlesque. Tipo hierático, case impasible, sempre nun segundo plano, Kimball non conta con excesivos apoios entre os fans acérrimos, pero algo bo debe de ter cando continúa no posto no momento de escribir estas liñas, máis dunha década despois daquel tour. Tamén houbera relevo na batería: George Receli, oriundo de Nova Orleáns como Garnier e cunha folla de servizos na que figuran gravacións con James Brown, Willie Nelson, Keith Richards, Lou Reed ou Etta james, aporreaba agora os tambores sen perder un ápice da contundencia nin da precisión de David Kemper, que deixara o combo a finais de 2001, pouco despois da publicación de Love And Theft. Receli tamén segue acompañando o bardo de Duluth hoxendía.

dylan-2004

dylan2

Fotos: festivalesderock.com

Dylan deixou para a recta fina os poucos éxitos que decidiu incluír no set. Unha fibrosaWatching The River Flow, na que Campbell e Kimball intercambiaron solos, acabou de render o respetable. En apenas dez minutos, o tipiño das lentes escuras e o chapeo que se encorvaba ante o piano tíñanos a todos onde quería. Dirixía con acenos case imperceptibles unha banda cómoda pero en ningún momento acomodada. Cada verso era unha labazada, cada compás un sopetón, e Dylan decidiu tensar un pouco máis a corda para revisar unha das súas mellores cancións dos anos 80, a nunca ben ponderada Seeing The Real You At Last, habitual nos set lists desde mediados da década anterior. Un tema que en directo adquire a súa verdadeira dimensión grazas a un riffsinxelo pero moi efectivo e, sobre todo, á convicción coa que o seu autor entrega sempre cada estrofa. Unha sorte de exorcismo sentimental atronador, con Recile dándolle á caixa e aos toms como se lle fosen prohibir tocar o resto da súa vida. En Just Like Tom Thumb’s Blues, outra canción pola que evidenciou predilección ao longo dos anos, Dylan entrou antes de tempo e puxo a proba os reflexos dos seus músicos, que houberon de abortar a introducción pola metade. Falla de concentración ou exceso de gañas? Tanto ten. Dylan estaba fino ata coa harmónica, e a súa castigada gorxa afinou con solvencia ao longo de todo o concerto. Botou man da primeira peza recente,Tweedle Dee & Tweedle Dum, que foi de menos a máis para rematar, outra vez, moi moi arriba. E o que podía parecer un respiro cando menos parcial, I Don’t Believe You (She Acts Like We Never Have Met), retomou o espírito do arranxo do 66 para manter a intensidade. A sensación xeral naquel momento era a de satisfacción ante o estado de forma (e de humor) dunha estrela con sona de impredecible e demasiados anos ás costas como para lembrar o seu mellor momento. Pero daquela, cando non lle quedaba nada que demostrar, Dylan botou man da primeira canción en común co repertorio exhibido no Multiusos do Sar cinco anos antes. Teñamos isto en perspectiva: ata ese momento non repetira ningunha, e a actuación estaba a ser doutra volta sobresaínte. Cantos artistas poden presumir do mesmo? Cantos dispoñen dun repertorio tan rico? Soou Highway 61 Revisited, armamento pesado. O vello campión quería gañar por KO despois de todo, e aquela audiencia nova e plural, que demostrou non ter prexuízos de ningún tipo, estourou alborozada. E así, cando nos tiña rendidos, á súa mercede, Dylan mandounos á lona cunha revisión emocionante e delicada de Boots Of Spanish Leather, que, non sendo un dos seus hits, si provocou o aplauso xeralizado cando chegou ao seu verso máis emblemático, aquel que percorre “as montañas de Madrid ou a costa de Barcelona”. Boots entendeuse como o agasallo que era e, o que é máis importante, impuxo un silencio inaudito nun recinto como o do Monte do Gozo: máis de vinte e cinco mil persoas contendo a respiración mentres Dylan pintaba con mimo, unha vez máis, unha auténtica obra mestra. Corenta anos despois de que un mozo de vintepoucos anos a escribira para a súa noiva da época, as botas de coiro español seguían relucentes.

dylan3

Foto: festivalesderock.com

Erguémonos porque aínda queriamos máis, e apañamos máis tortazos: High Water, unha canción que no directo se desentende por completo do ambiente introspectivo da versión incluída en Love & Theft para abrazar o jump blues. Unha das súas cancións máis difíciles e sombrías encaixaba deste xeito á perfección no repertorio escollido para un festival poboado, sobre todo, por neófitos. O concerto xa derivara nunha celebración da Música en si mesma cando o mito e a súa banda se fundiron noutra das pezas daquel último álbum ata entón, unha eufórica Summer Days na que Dylan homenaxea o rock and roll primitivo, inmediato e brincador. Tres acordes estirados durante dez minutos de éxtase e frenesí, con Campbell e Kimball medindo de novo as súas forzas e o xefe chimpando e gozando como un neno pequeno detrás do piano, antes de botar o enésimo trago da beberaxe de cor verde que repousaba xunto ao Óscar que locía ao seu carón (unha réplica do que acadadara en 2001 por Things Have Changed, a canción que compuxo para o filme Wonder Boys de Curtis Hanson), situarse por primeira vez en metade do escenario flanqueado polos seus secuaces, recibir en silencio unha interminable ovación e, por fin, desaparecer entre bambalinas.

De rematar aí, teriamos presenciado un show fabuloso, pero quen máis quen menos sabía que aínda faltaban os bises. E aí, por unha vez, Dylan evitou as estradas secundarias e fixou o limitador de velocidade, unha vez instalado na autoestrada: Mr Tambourine Man, Like A Rolling Stone e All Along The Watchtower. Nalgúns dos últimos concertos alternara a primeira con outros clásicos semellantes como Don’t Think Twice, It’s Alright ou Forever Young, pero viña sendo a terna habitual, a única parte previsible dunha xira na que Dylan levou ata o extremo esa vella máxima dos seus fans de que cada un dos seus recitais é completamente distinto do anterior. Foron bises celebrados e coreados, malia interpretarse quizais cun punto menos de punch que as cancións anteriores (en particular Tambourine Man), ao trote, como se a banda fose consciente de que aquel combate estaba gañado e había que ir pensando xa no seguinte. Antes deWatchtower, Dylan volveu saír de detrás do teclado para presentar os músicos coa súa coñecida economía verbal: “Grazas a todos!” foi canto dixo ademais do instrumento que tocaba cada un dos seus compinches. E despois dunha relectura hendrixiana da xoia que estreara en 1967 no álbum John Wesley Harding, un derradeiro saúdo desde o centro do escenario (todos serios e estáticos, apenas abrumados polo clamor da multitude) e… ata sempre. Ou ata a próxima.

Like a Rolling Stone

O que dixo a prensa:

Bob Dylan ha ofrecido esta noche la última de sus actuaciones de este año en España. Ha sido en los Conciertos del Nuevo Milenio en Santiago de Compostela, ante unas 25.000 personas que se han rendido a la música del cantante, quien ha alternado temas clásicos y composiciones recientes. El artista de Minnesota ha optado en esta gira por los teclados frente a su clásica guitarra, aunque ello no ha impedido ver al Dylan más rockero, que ha despertado las ovaciones de sus incondicionales (…) Con uno de sus clásicos, Maggie’s faro (sic), comenzó el recital en el que sin decepcionar a los nostálgicos ha sido también fiel a sus últimas composiciones (…) Tras poco más de una hora de actuación, Bob Dylan salió del escenario sólo por unos minutos. A la hora de los bises primero llegó Mr. Tambourine man, aunque con una versión casi irreconocible. También reinventó para la ocasión Like a rolling stone, de forma más pausada y con una voz más grave, mientras el público no podía reprimir cantarla al estilo clásico. All along the watchtower ha puesto fin a cerca de hora y media de música, cuando el sol ya se había puesto en Santiago, en el concierto más multitudinario y luminoso de Dylan en España.” (Axencia EFE)

Dylan ha demostrado en Santiago que, a pesar de sus 64 años (N. do A. eran 63 daquela) y su fama de frío y antipático con el público en los conciertos, sabe cómo ganarse a un foro de más de 25.000 personas. La última y tercera jornada de los Conciertos del Nuevo Milenio se trataba de una cita imprescindible y así lo confirmó su actuación. Encandiló a jóvenes y fans de siempre con un repertorio en el que dejó para los bises sus temas más míticos como ‘Like a rolling stone’, ‘All along the watchtower’ o la irreconocible, por versioneada, ‘Mr Tambourine Man’. Dylan no saludó -ni hola, ni buenas noches, ni nada- actitud habitual y que no genera ya sorpresa, ya que el cantautor de Minnessota es conocido por su escasa o nula participación con el público, que lo tiene acusado de frío (…) No obstante, el Dylan huraño en palabras con el público no lo hizo así con su repertorio, apostó por los temas clásicos, como el que abrió ‘Highway 61’y el público, conocedor de su actitud poco recíproca, agredeció el repertorio con constantes aplausos y jaleos juveniles de ‘oe, oe…’. Tras tres cuartos de hora da por cumplida su actuación y da las gracias, el público le insiste en un bis, que predeciblemente, como en el resto de la gira cumple y alarga su presencia en el escenario media hora más. Aquí es donde se entrega regando sus temas icono y haciendo una concesión a los clásicos: ‘Like a rolling stone’, ‘Mr Tambourine Man’ , versionada hasta lo irreconocible; o la, en este caso versioneada por U-2 ‘Rathel and hum’ (N. do A.: refírese a All Along The Watchtower, que U2 incluiu no seu álbum Rattle And Hum). El chico de apariencia frágil y susurrando a media voz Blowin in the wind, aunque en este caso el público congregado en Santiago no pudo disfrutarlo. Cambió su nombre de Zimmerman por el de Dylan, en memoria y homenaje al enorme poeta irlandés Dylan Thomas. Y aunque, en algunos de sus últimos conciertos, hubo quien puso en duda sus directos y criticó su distancia y poca implicación con el público, sigue siendo, y así lo ha demostrado, imprescindible.” (Europa Press)